Jakie są obowiązki tłumacza przysięgłego?
Kluczowym czynnikiem w zawodzie tłumacza przysięgłego jest odpowiedzialność zawodowa, rozumiana jako konsekwencje prawne, jakie poniesie tłumacz w przypadku naruszenia zasad swojego zawodu. Wynika to z faktu, że tłumaczenia przysięgłe są zawodami zaufania publicznego, a zatem podlegają ścisłym zasadom.
Odpowiedni akt prawny reguluje zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. W tym przypadku ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego. Tłumacz przysięgły wykonuje różnego rodzaju tłumaczenia. Weryfikuje i poświadcza również tłumaczenia innych osób. Wykonuje również i weryfikuje poświadczenia innych tłumaczeń.
Poświadczenia tekstu dokonuje tłumacz, który posiada do tego uprawnienia. Musi on znajdować się na liście tłumaczy przysięgłych prowadzonej przez Ministra Sprawiedliwości i posiadać własną pieczęć. Wzór pieczęci zawiera następujące informacje:
- Imię i nazwisko tłumacza
- Język, do którego tłumacz jest uprawniony oraz jego pozycja na liście uprawnionych tłumaczy.
- pieczęć,
- podpis tłumacza i wpis do rejestru tłumaczeń (zwanego również repertorium).
Istnieje również szereg szczegółowych zaleceń, które wraz z powyższymi elementami nadają tłumaczeniu charakter urzędowy. Jest to podstawa odpowiedzialności cywilnej tłumacza. Wszystkie te czynności tłumacz musi również wykonać z należytą starannością i zachowaniem tajemnicy zawodowej. Tłumacz przysięgły jest również zobowiązany do przyjmowania zleceń wydawanych przez sąd, prokuraturę, Policję i administrację państwową. Wymóg ten może zostać zniesiony jedynie w przypadku zaistnienia ważnych okoliczności, które to uniemożliwiają.
Odpowiedzialność za złamanie przepisów
Złamanie prawa, tj. tłumacz, który narusza prawo lub wykonuje swój zawód w sposób niezgodny ze standardami, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Tłumacz przysięgły ponosi za to odpowiedzialność, ponieważ wiąże się to z wieloma konsekwencjami prawnymi i zawodowymi.
Zgodnie z cytowanymi przepisami, postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej jest wszczynane i prowadzone przeciwko tłumaczowi przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej na wniosek ministra lub wojewody. Z wnioskiem o wszczęcie takiego postępowania do ww. podmiotu mogą wystąpić klienci, którzy uważają, że zlecenie nie zostało wykonane prawidłowo, naruszyło zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego lub nigdy nie miało miejsca. Każdy, kto korzysta z usług profesjonalnego tłumacza ma prawo, w odniesieniu do odpowiedzialności zawodowej, kwestionować prawidłowość wykonania pracy i dochodzić swoich praw.
Jakie zagrożenia czyhają na tłumacza?
Po dokładnym zbadaniu sprawy członkowie Komisji Odpowiedzialności Zawodowej podejmą decyzję i, jeśli wniosek będzie uzasadniony, mogą nałożyć kary na tłumacza. W zależności od wagi przewinienia tłumaczom przysięgłym mogą grozić łagodne sankcje, takie jak upomnienie, surowsze sankcje, takie jak zawieszenie prawa do wykonywania zawodu od 3 miesięcy do roku, lub surowe sankcje, takie jak całkowite pozbawienie prawa do wykonywania zawodu. W przypadku tych ostatnich, tłumacz, któremu odmówiono prawa do wykonywania zawodu, może ubiegać się o jego odzyskanie. Oznacza to, że musi on przystąpić do egzaminu państwowego co najmniej dwa lata po wydaniu orzeczenia.
Obie strony, tłumacz i wnioskodawca, mają prawo do odwołania się od decyzji komisji. Odwołanie to należy złożyć w sądzie apelacyjnym właściwym dla miejsca zamieszkania tłumacza. Tłumacz przysięgły ponosi również odpowiedzialność za zaniedbanie zawodowe, gdy pracuje w postępowaniu urzędowym lub sądowym, w którym wymagana jest jego obecność. Organ nadzorujący postępowanie może nałożyć kary za jego nieusprawiedliwioną nieobecność. Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego sąd może ukarać tłumacza grzywną w maksymalnej wysokości 3000 zł i nakazać mu stawienie się na rozprawie. Może również nakazać jego doprowadzenie, a nawet skierować go do aresztu śledczego (do 30 dni) za uchylanie się od obowiązków zawodowych.
Kodeks postępowania cywilnego uznaje tłumacza przysięgłego za biegłego. Daje mu to prawa i obowiązki, które mu przysługują. Przepisy te pozwalają na ukaranie tłumacza grzywną w przypadku niestawiennictwa na rozprawie, odmowy złożenia przysięgi lub przedłożenia tłumaczenia.
Jak widać, odpowiedzialność zawodowa jest bardzo ważną kwestią dla tłumacza przysięgłego, zarówno pod względem jakości i komfortu wykonywanej przez niego pracy, jak i wszelkich konsekwencji, jakie mogą go spotkać w przypadku naruszenia zasad swojego zawodu. Odpowiedzialność wymaga od tłumaczy przysięgłych posiadania szeregu cech. Należą do nich rzetelność, sumienność i czujność.
Tłumacz przysięgły musi działać w sposób etyczny, wykonując zawód, który jest wysoko ceniony przez społeczeństwo. Z jednej strony może się to wydawać ograniczeniem, ale z drugiej daje poczucie satysfakcji i współtworzenia czegoś ważnego dla każdej społeczności: kapitału społecznego. W efekcie tłumacze przysięgli znajdują się w tej samej lidze, co inne zawody cieszące się zaufaniem społecznym, takie jak adwokaci, radcowie prawni, lekarze, farmaceuci, doradcy podatkowi czy diagności laboratoryjni. Każdy z nich pracuje w trosce o interes publiczny.
